ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਕੀਤੀ ਸਮੀਖਿਆ, ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਕੀਤੇ 55 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜ਼ਾਰੀ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, 28 ਮਈ: ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਲਈ ਕੁੱਲ 55 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹੜ੍ਹ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਸੂਬੇ ਦੀ ਹੜ੍ਹ ਤਿਆਰੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀਸੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕਰਦਿਆਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵਿੱਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ 30 ਜੂਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੀਆਂ ਦੀ ਨਿਕਾਸੀ ਕਰਨ ਲਈ ਡੀ.ਸੀ. ਕੋਲ ਕੁੱਲ 50 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਰੱਖੇ ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਹੜ੍ਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕੰਮ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰ ਲੈਣ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ 5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੋਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਮੀਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ, ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਲ ਕੰਪਨੀ, ਮੈਕੋਰੋਟ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਐਂਡ ਇੰਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਦੀ ਜਲ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਖਾਕਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਬਾਰੇ ਤਿੰਨ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਸੈੱਟ ‘ਤੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ: ‘ਜਲ ਖੇਤਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ’, ‘ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ’ਅਤੇ ‘ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨ (ਸ਼ਹਿਰੀ, ਪੇਂਡੂ, ਪਸ਼ੂ ਧਨ, ਸਿੰਚਾਈ)।

ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੂਨ ਵਿਚ ਜਲ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਮਾਸਟਰ ਪਲਾਨ (WCMMP) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਇਕ ਐਗਰੀਮੈਂਟ ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਰਾਜ ਦੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਣ। ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 18 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਸੌਂਪਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਪਲਾਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਅੰਤਿਮ ਰਿਪੋਰਟ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨੀ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਪੀਏਯੂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਰੇਨੇਜ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੜ੍ਹ ਤਿਆਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੜ੍ਹ ਨਾਲ ਨਿਪਟਣ ਲਈ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦਾ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਕਿ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਾਂਗ ਹੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਘਟਨਾ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ। ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਨੇ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਖੜਾ ਬਿਆਸ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਬੋਰਡ ਸਮੇਤ ਸਬੰਧਤ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨਾਲ ਬਕਾਇਦਾ ਸੰਪਰਕ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਜੋ ਅਗਾਊਂ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਇਸ ਸਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਕਾਰਨ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਰਜਾਣ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਯਤਨ ਕਰਨ ਕਿ ਭਾਖੜਾ ਡੈਮ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਮਾਨਸੂਨ ਵਰਖਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਚਿਤ ਕੁਸ਼ਨ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।

ਭਾਖੜਾ ਅਤੇ ਪੌਂਗ ਦੋਵਾਂ ਜਲ-ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿਚ ਬਰਫ਼ ਪਿਘਲਣ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਰਚ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 30 ਜੂਨ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਰਖਾ ਨਾਲ ਨਿਕਾਸਾਂ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। BBMB ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੋਨਾਂ ਜਲ-ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੇ ਬਰਫ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਬਰਫ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਭਾਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਣ ਕਰਕੇ, ਦੋਵੇਂ ਜਲ-ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬਰਫ ਪਿਘਲਣ ਦੀ ਆਮਦ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਮੀਟਿੰਗ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸਾਲ ਹੜ੍ਹ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਘਟਨਾ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਉਹ ਬੀ.ਬੀ.ਐਮ.ਬੀ. ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਹੋਰ ਭਾਈਵਾਲ ਰਾਜਾਂ ਨਾਲ ਬਕਾਇਦਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਜਲ-ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਅਤੇ ਵਿਧੀਵਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਬੀ.ਬੀ.ਐਮ.ਬੀ. ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਹਨ।

BBMB ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਕਾਇਦਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਫੈਸਲਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਖੜਾ ਭੰਡਾਰ ਤੋਂ ਔਸਤਨ 30,000 ਕਿਊਸਿਕ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ 26.05.2020 ਨੂੰ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਪੱਧਰ 1561.06 ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 53.5 ਫੁੱਟ ਘੱਟ ਹੈ ਪੋਂਗ ਰਿਜ਼ਰਵੋਇਰ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਵੀ ਔਸਤਨ 15,000 ਕਿਊਸਿਕ ਤੱਕ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਪੱਧਰ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 1337.72 ਫੁੱਟ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 1346.54 ਫੁੱਟ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪੌਂਗ ਭੰਡਾਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਖਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਰਫ਼ ਬਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਪੰਜਾਬ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖੇਤੀਰਾਜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਜਲ ਸਰੋਤ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ 1362.88 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੇ ਹੜ੍ਹ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬੈਂਕ (ਧੂਸੀ) 4092 ਨੰਬਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦਰਿਆਈ ਸਿਖਲਾਈ ਕਾਰਜ ਅਤੇ 8136.76 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਡਰੇਨੇਜ ਨੈੱਟਵਰਕ। 50.47 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 42.90 ਲੱਖ ਹੈਕਟੇਅਰ ਰਕਬੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਵੀ, ਬਿਆਸ, ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਘੱਗਰ ਦੇ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਦਰਿਆ ਹਨ।