ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ: ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਖ਼ਤਮ

22 ਨਵੰਬਰ 2023: ਸਿਹਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਐਂਟੀਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ (ਏਐਮਆਰ) ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਕਾਰਨ ਪੇਟ ਵਿਰੋਧੀ ਦਵਾਈਆਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਹੈਲਥ ਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਐਂਡ ਇਵੈਲੂਏਸ਼ਨ (IHME) ਦੁਆਰਾ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਹਰ ਸਾਲ 12.7 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨਾਲ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਔਸਤਨ 13,562 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਲਾਨਾ ਮੌਤਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਏ. ਐਮ.ਆਰ. ਪਰ ਜੇਕਰ ਹੁਣੇ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਅਗਲੇ 27 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਾਲਾਨਾ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਤੱਕ ਵਧ ਜਾਵੇਗੀ। ਹਰ ਸਾਲ 18 ਤੋਂ 24 ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਗਲੋਬਲ ਏ. ਐਮ.ਆਰ. ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹਫ਼ਤੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਮੱਸਿਆ ਕਿਵੇਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ?
ਸਾਲ 1928 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਫਲੇਮਿੰਗ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ ਪੈਨਿਸਿਲਿਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਖੋਜ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਲਾਗ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਦੂ ਦੀ ਛੜੀ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ। ਪਰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਇੰਨੇ ਤਾਕਤਵਰ ਹੋ ਗਏ ਕਿ ਉਸ ‘ਤੇ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦਾ ਅਸਰ ਘੱਟ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੂਜੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ, ਯਾਨੀ. ਐਂਟੀਟਿਊਸਿਵ, ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਮਲੇਰੀਅਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਨਾ ਸਿਰਫ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਬਲਕਿ ਐਂਟੀਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ (ਏਐਮਆਰ) ਵੀ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਆਮ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

‘ਸੁਪਰਬੱਗ’ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਬੇਅਸਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ
ਮਾਈਕ੍ਰੋਵਿਲੇਜ ਜੋ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਸੁਪਰਬੱਗਜ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਪਾਸਥਾ ਇੱਕ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਹੈ ਜੋ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕ ਏਜੰਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਸਮੇਤ ਰੋਗਾਣੂਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ। ਐਂਟੀਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲ ਏਜੰਟਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀਮਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹੀ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਲੈਣਾ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਪ੍ਰਤੀ ਗੈਰ-ਜਵਾਬਦੇਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।