Punjab
ਚੇਤ ਨਰਾਤਿਆਂ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗੀ ਹਿੰਦੂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ 2022 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨੌਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਅਰਥਾਤ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਦੇਵੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਨੌਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਅਰਥਾਤ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਚੇਤਰ, ਅਸਾਧ, ਮਾਘ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਿਨ ਅਰਥਾਤ ਸ਼ਾਰਦੀ ਨਵਰਾਤਰੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੇਤਰ ਅਤੇ ਅਸ਼ਵਿਨ ਅਰਥਾਤ ਸ਼ਾਰਦੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਸਾਧ ਅਤੇ ਮਾਘ ਗੁਪਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਹਨ।
ਇਸ ਵਾਰ ਹਿੰਦੂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ 2079 ਜਾਂ ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ 2079 02 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਿੰਦੂ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਨੂੰ ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ, ਨਵਾਂ ਸੰਮਤਸਰ, ਗੁੜੀ ਪਡਵਾ, ਉਗਾਦੀ ਆਦਿ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਸੰਤ ਨਰਾਤੇ ਵਿਕਰਮ ਸੰਮਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਚੇਤ ਨਰਾਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੀਆਂ ਨੌਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨੌ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹਰ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਨਵਰਾਤਰੀ ‘ਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਮਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਚੜ੍ਹਾਵਾ ਦਿਓ।
ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ- ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ : ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਗਾਂ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਚੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਸ਼ੈਲਪੁਤਰੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜਾ ਦਿਨ – ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ : ਉਹ ਜੋ ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਨੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਲਈ ਲੰਬੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਨੀ ਨੂੰ ਖੰਡ ਚੜ੍ਹਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰਿਣੀ ਨੂੰ ਖੰਡ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਚਨਚੇਤੀ ਮੌਤ ਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ।
ਤੀਸਰਾ ਦਿਨ- ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ : ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਚੰਦਰਘੰਟਾ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪਦਾਰਥ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹਰ ਦੁੱਖ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚੌਥਾ ਦਿਨ – ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ : ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਕੁਸ਼ਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਮਾਲਪੂਆ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਲਪੂਆਂ ਖੁਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਧਦੀ ਹੈ।
ਪੰਜਵਾਂ ਦਿਨ – ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ : ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਨੂੰ ਕੇਲਾ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਕੰਦਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਛੇਵਾਂ ਦਿਨ – ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ: ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਦਿਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਕਾਤਯਾਨੀ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਦ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਆਕਰਸ਼ਨ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸੱਤਵਾ ਦਿਨ 7 – ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਮਾਂ ਕਾਲਰਾਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਗੁੜ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁੜ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਅੱਠਵਾਂ ਦਿਨ- ਮਾਂ ਮਹਾਗੌਰੀ: ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਿਨ ਮਹਾਗੌਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕ ਕੰਨਿਆ ਪੂਜਾ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਹਾਗੌਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਂ ਨੂੰ ਨਾਰੀਅਲ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਨੌਵਾਂ ਦਿਨ – ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ : ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨੌਵੇਂ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਨੂੰ ਤਿਲ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਜੋ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਮਾਂ ਸਿੱਧੀਦਾਤਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।