ਹੋਲੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੋਲੀ, ਹੋਲਿਕਾ ਜਾਂ ਹੋਲਕਾ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ

ਹੋਲੀ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫੱਗਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਹੋਲੀ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਹਾਸੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਹਿੰਦੂ ਲੋਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧੂਲਾਂਦੀ ਅਤੇ ਧੁਰਦੀ, ਧੁਰਖੇਲ ਜਾਂ ਧੂਲੀਵੰਦਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਰੰਗ, ਅਬੀਰ-ਗੁਲਾਲ ਆਦਿ ਸੁੱਟਦੇ ਹਨ, ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ ਹੋਲੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਰੰਗਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੋਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਪੁਰਾਣੀ ਕੁੜੱਤਣ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗਲੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਦੋਸਤ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਰੰਗਣ ਅਤੇ ਗਾਉਣ ਦਾ ਦੌਰ ਦੁਪਹਿਰ ਤੱਕ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ਼ਨਾਨ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨ ਕੇ, ਲੋਕ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਘਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੱਫੀ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਖਾਂਦੇ ਹਨ।

ਰਾਗ-ਰੰਗ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਤਿਉਹਾਰ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਦਾ ਦੂਤ ਵੀ ਹੈ।ਰਾਗ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਰੰਗ ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅੰਗ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਕੁਦਰਤ ਵੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਰੰਗੀਨ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹੈ। ਫਾਲਗੁਨ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਫਾਲਗੁਨੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗੁਲਾਲ ਫੂਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਫੱਗ ਅਤੇ ਧਮਾਰ ਦਾ ਗੀਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਖਿੜਦੀ ਹੈ। ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਆਕਰਸ਼ਕ ਛਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰੁੱਖ-ਪੌਦੇ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ, ਮਨੁੱਖ ਸਭ ਆਨੰਦ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਕ ਦੇ ਨਾੜ ਵਗਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬੁੱਢੇ ਢੋਲਕ-ਝਾਂਜ-ਮੰਜੀਰ ਦੀ ਧੁਨ ਨਾਲ ਨਾਚ-ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਰੰਗਾਂ ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਛਹਿਬਰ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਗੁਜੀਆ ਹੋਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪਕਵਾਨ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਵਾ (ਖੋਆ) ਅਤੇ ਮੈਦਾ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਦਿਨ ਕਾਂਜੀ ਨੂੰ ਖਾਣ ਅਤੇ ਖੁਆਉਣ ਦਾ ਵੀ ਰਿਵਾਜ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਲੋਕ ਨਵੇਂ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਹੋਲੀ ਮਿਲਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਗੁਜੀਆ, ਨਮਕੀਨ ਅਤੇ ਠੰਡਈ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਲੀ ਦੇ ਦਿਨ ਅੰਬ ਮੰਜਰੀ ਅਤੇ ਚੰਦਨ ਦੀ ਲੱਕੜੀ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਖਾਣ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ।