National
ਆਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਿਆ ਜਾਵੇ, ਨੋਟ ਕਰ ਲਓ ਆਹ ਟਿਪਸ
ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਨੇ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤਕ ਆਸਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਲੁਕੇ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਅੱਜ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਧਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕੁਸ਼ਲ ਜਰੂਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਦੇ ਇਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਦਾ ਦੌਰ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। , ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਬੜੇ ਲੋਕ ਆਨਲਾਈਨ ਠੱਗੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਨੇ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਵਿੱਚ 50 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਹ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ OTP ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਹੋਰ ਵੀ ਬੜੇ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਜਿਹਨਾਂ ਚ ਕਦੇ ਕਿਸੀ ਦਾ OTP ਮੰਗਿਆਂ ਤੇ ਪੈਸੇ ਕਟ ਗਏ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪਹਿਨ ਤੇ ਕਾਲ ਕਰਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹਾਂ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ, ਕਈਂ ਲੋਕ ਐਸੀਆਂ ਠੱਗੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਫਰੋਡ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਫਰੋਡ ਜਾਂ ਜਾਲਸਾਜ਼ੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ..
- ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਇਹ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ, ਲੌਗਇਨ ਆਈ.ਡੀ., ਪਾਸਵਰਡ, ਪਿੰਨ, UPI-ਪਿੰਨ, OTP, ATM/ਕਾਰਡ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਬੈਂਕ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸਾਂਝੇ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੈਂਕ, ਐਸਬੀਆਈ ਨੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਡਿਜੀਟਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੇਵਾਈਸੀ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹਾਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਬਲੌਕ ਕਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਫ਼ੋਨ ਕਾਲ/ਈਮੇਲ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਪਡੇਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਆਮ ਢੰਗ ਹੈ।
- ਆਪਣੇ ਫ਼ੋਨ/ਡਿਵਾਈਸ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਅਣਜਾਣ ਐਪ ਡਾਊਨਲੋਡ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਪੈਸਿਆਂ ਦੀ ਰਸੀਦ ਵਾਲੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਬਾਰਕੋਡਾਂ/ਕਿਊਆਰ ਕੋਡਾਂ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਨ ਜਾਂ MPIN ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਔਨਲਾਈਨ ਬੈਂਕਿੰਗ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ‘ਤੇ ਐਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਟ੍ਰਾਂਜੈਕਸ਼ਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਡੈਬਿਟ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ OTP ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ / ਈ-ਵਾਲਿਟ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ।
- ਈ-ਕਾਮਰਸ/ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ/ਈ-ਮੇਲ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਂਝਾ ਪਾਸਵਰਡ ਨਾ ਰੱਖੋ।
- ਤੁਹਾਡੀ ਈਮੇਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਾਸਵਰਡ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਵਿਲੱਖਣ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਈਮੇਲ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ, ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਸੀਦ, ਜਾਂ ਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤਣ ਲਈ RBI ਕੋਲ ਆਪਣੀ ਤਰਫੋਂ ਪੈਸੇ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਕੇ ਗੁੰਮਰਾਹ ਨਾ ਹੋਵੋ।
- ਆਪਣੇ ਕਾਰਡ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰੋ ਅਤੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੀਮਾਵਾਂ ਸੈੱਟ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਕੋਰੀਅਰ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਆਪਣੇ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਜਾਂ ਉਧਾਰ ਨਾ ਦਿਓ।
ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਾਹਕ ਵਿੱਤੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਗਾਹਕ ਸੇਵਾ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਨੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਤੁਰੰਤ ਸੰਪਰਕ ਕਰ ਸਕੋ ਅਤੇ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੋ।
