1991 ਦੇ ਸੰਕਟ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਵਾਲੀ ਰਾਹ, ਤਰਜੀਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ

ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਗੇ ਦਾ ਰਾਹ 1991 ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਸਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਮਾਣਮੱਤਾ ਜੀਵਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਤਰਜੀਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ। ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੀ 30 ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸ੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੋਵਿਡ -19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਤਬਾਹੀ’ ਤੇ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹਾਂ। ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਮਾਜਕ ਖੇਤਰ ਸਾਡੀ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਪਛੜ ਗਏ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਅਤੇ ਜੀਵਵਸਥਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ। ਇਹ ਅਨੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਆਤਮ ਚਿੰਤਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੋਚਣ ਦਾ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ 1991 ਦੇ ਸੰਕਟ, ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਅੱਗੇ ਵਾਲੀ ਸੜਕ ਹੋਰ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਇਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤੋਂ ਵੰਡਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਹਰ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।’ ‘
1991 ਵਿਚ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਕਟਰ ਹਿਊਗੋ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਜਟ ਭਾਸ਼ਣ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਤਾਕਤ ਉਸ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਜਿਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ”, ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “30 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਜੋਂ, ਸਾਨੂੰ ਰਾਬਰਟ ਫਰੌਸਟ ਦੀ ਯਾਦ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ, “ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰੱਖਣ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਕਈ ਮੀਲ ਜਾਣਾ ਹੈ”। ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ 30 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, 1991 ਵਿੱਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਨੀਤੀ ਲਈ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।
“ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਅਗਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਸਾਡੀ ਕੌਮ ਨੂੰ 3 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਆਰਥਿਕਤਾਵਾਂ ਦੀ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਇਸ ਰਾਹ ਤੇ ਚੱਲੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਤਕਰੀਬਨ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਲੱਖਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਨਵੀਂਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ”। “1991 ਵਿਚ ਆਰਥਿਕ ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਇਕ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਜੋ
ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡੀ ਕੌਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਸੰਕਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ, ਸਾਡੀਆਂ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਤੋਂ ਤਿਆਗ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ‘ਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਮੈਂ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਈ ਸਾਥੀਆਂ ਸਮੇਤ ਇਸ ਸੁਧਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ”।