800 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਨਸ਼ਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ, 90 ਫੀਸਦੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਯੁਕਤ 1200 ਕਰੋੜ ਪੈਡ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚ..

ਪੀਰੀਅਡਜ਼ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਹੁਣ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਚਰਚਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਵਾਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਕੁੜੀ ਅਤੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਪੀਰੀਅਡਸ ਤੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਇੱਕ ਆਮ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਔਰਤ ਲੰਘਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂੰਜੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਈ ਹੈ। ਜੇ ਕੋਈ ਦਾਗ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ.

ਵਾਟਰਏਡ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਮੇਨਸਟ੍ਰੂਅਲ ਹਾਈਜੀਨ ਅਲਾਇੰਸ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (2018) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 336 ਮਿਲੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਹਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ।

ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 1200 ਕਰੋੜ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 1,13,000 ਟਨ ਹੈ।

ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਦੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਸਿਰਫ਼ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਬੇਬੀ ਡਾਇਪਰ ਵੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਹਨ।

ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਰਸਾਇਣ

ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਾਮੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਦੀ 2018-19 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਵਿੱਚ 90% ਪਲਾਸਟਿਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 3.3 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕੂੜਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

‘ਟੌਕਸਿਕ ਲਿੰਕਸ’ ਨਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਸਾਲ 2021 ‘ਚ 1230 ਕਰੋੜ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਡਸਟਬਿਨ ‘ਚ ਸੁੱਟੇ ਗਏ ਹਨ । ਇੱਕ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ 4 ਪਲਾਸਟਿਕ ਬੈਗਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕੈਮੀਕਲ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹਰਿਆਲੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਕਿ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗੂੰਦ ਅਤੇ ਸੁਪਰ ਸ਼ੋਸ਼ਕ ਪੌਲੀਮਰ (SAP) ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਟੁੱਟਣ ਵਿੱਚ 500 ਤੋਂ 800 ਸਾਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।

ਕੈਂਸਰ, ਬਾਂਝਪਨ ਅਤੇ ਮਾਂ ਬਣਨ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ

ਭਾਰਤ ‘ਚ ਜਾਰੀ ‘ਮੇਨਸਟ੍ਰੂਅਲ ਵੇਸਟ 2022’ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸੈਨੇਟਰੀ ਨੈਪਕਿਨ ‘ਚ Phthalates ਨਾਂ ਦੇ ਕੈਮੀਕਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰਸਾਇਣ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਾਂਝਪਨ, PCOD ਅਤੇ ਐਂਡੋਮੇਟ੍ਰੀਓਸਿਸ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅਧਰੰਗ ਅਤੇ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਟੌਕਸਿਕ ਲਿੰਕ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੋਲਟਾਈਲ ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੰਪਾਉਂਡਸ (VOCs) ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਮੀਕਲ ਪੇਂਟ, ਡੀਓਡੋਰੈਂਟ, ਏਅਰ ਫਰੈਸ਼ਨਰ, ਨੇਲ ਪਾਲਿਸ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੈਮੀਕਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡਾਂ ‘ਚ ਖੁਸ਼ਬੂ ਵੀ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

‘ਕੀਟਾਣੂਨਾਸ਼ਕ’ ‘ਚ ਬਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਨੁਕੂਲ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਅਤੇ ਨਸ਼ਟ

ਬੜੌਦਾ ਸਥਿਤ ਵਾਤਸਲਿਆ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਵਾਤੀ ਬੇਡੇਕਰ ‘ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਾਖੀ’ ਦੇ ਤਹਿਤ 2010 ਤੋਂ ਸਕੂਲੀ ਲੜਕੀਆਂ ਲਈ ਈਕੋ-ਫ੍ਰੈਂਡਲੀ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਸਵਾਤੀ ਨੇ ਦੈਨਿਕ ਭਾਸਕਰ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੀਰੀਅਡਸ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਸਕੂਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸੈਨੇਟਰੀ ਪੈਡ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵੰਡਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਪੀਰੀਅਡਜ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ।